Rachunek sumienia to jeden z warunków dobrej spowiedzi, który możemy znaleźć m.in. w Katechizmie Kościoła Katolickiego. Jest on nieodłączną częścią sakramentu pokuty i pozostaje niezbędny w czasie przygotowań do spowiedzi i oparty zwykle o 10 Przykazań Bożych w odniesieniu do życiowych sytuacji. Rachunek sumienia odgrywa bowiem fundamentalną rolę w rozeznaniu własnej sytuacji pod kątem rozwoju moralnego lub duchowego. W chrześcijaństwie stanowi nieodzowny fundament ciągłego nawracania swojej osoby w kierunku pełnej wiary.
Jak zrobić rachunek sumienia?
Rachunek sumienia przed spowiedzią jest konieczny, aby uświadomić sobie i przypomnieć wszystkie grzechy, złe uczynki popełnione od poprzedniego spotkania w konfesjonale. Możemy zrobić go z pomocą książeczki, modlitewnika czy rozważań na temat Dekalogu np. w Internecie. Dostępne są też elektroniczne formy rachunku sumienia, aplikacje, które ułatwią nam ten obowiązek.
Rachunek sumienia najlepiej jest rozpocząć od modlitwy. Kończy się go natomiast żalem za grzechy i mocnym postanowieniem poprawy, które są niezbędne do otrzymania rozgrzeszenia w czasie spowiedzi.
Kościół zachęca do codziennego krótkiego rachunku sumienia na koniec każdego dnia. Można go odprawić w ramach wieczornej modlitwy, przepraszając za to, co złego wydarzyło się i dziękując za dobro. Można go zrobić, szukając przewinień wobec Boga, siebie i bliźnich albo wg „mszalnej formuły” zastanawiając się, czy i jak zgrzeszyliśmy „myślą, mową, uczynkiem i zaniedbaniem”.
Rachunek sumienia dla dzieci
Pierwszy raz z rachunkiem sumienia spotykają się dzieci, które przygotowują się do I Komunii Świętej. Z pomocą przychodzi im gotowy rachunek sumienia dla dzieci, który znajduje się w książeczkach pierwszokomunijnych. Znaleźć można go również w Internecie. Rachunek sumienia składa się zwykle z 9-10 części. Każda z nich odnosi się do konkretnego przykazania Bożego. To treść przykazania oraz pytania nawiązujące do niego. Dotyczą one m.in. relacji z rodzicami, rodzeństwem, koleżankami, zachowania w różnych sytuacjach, obowiązkowości itp. Odpowiadając na te pytania, dziecko uświadamia sobie popełnione grzechy wobec Boga i bliźniego.
Propozycje:
- Rachunek sumienia dla dzieci – I
- Rachunek sumienia dla dzieci – II
- Rachunek sumienia dla dzieci – III
- Rachunek sumienia dla dzieci – IV
Rachunek sumienia dla młodzieży
Kolejny jest rachunek sumienia dla młodzieży. Jest on nieco inny niż ten dla dzieci. Nadal odnosi się do Dekalogu i wciąż prowadzi poprzez pytania do przypomnienia sobie grzechów. Różnica polega na tematyce pytań, które dotykają coraz poważniejszych spraw. Dotyczą one głębszej relacji z Bogiem i ludźmi, podejścia do modlitwy i mszy świętej, odpowiedzialności za Kościół i szukania odpowiedzi na rodzące się pytania dotyczące wiary, akceptacji siebie i swojego życia. Pojawiają się tu także pytania o używki, pornografię, poszanowania ciała, zdrowia i życia.
Propozycje:
- Rachunek sumienia dla młodzieży – I
- Rachunek sumienia dla młodzieży – II
- Rachunek sumienia dla młodzieży – III
- Rachunek sumienia dla młodzieży – IV
- Rachunek sumienia dla młodzieży – V
- Rachunek sumienia dla młodzieży – VI
- Rachunek sumienia dla młodzieży – VII
Rachunek sumienia dla dorosłych
Rachunek sumienia dla dorosłych jest jeszcze bardziej rozbudowany i dotyczy coraz poważniejszych spraw. Pytania w nim zawarte dotyczą m.in. spraw duchowych, materialnych, związanych z partnerstwem i seksualnością, pracą, rodziną, zdrowiem, wiarą w horoskopy czy amulety, stosunkiem do innych ludzi itp.
Propozycje:
- Rachunek sumienia dla dorosłych – I
- Rachunek sumienia dla dorosłych – II
- Rachunek sumienia dla dorosłych – III
- Rachunek sumienia dla dorosłych – IV
- Rachunek sumienia dla dorosłych – V
Rachunek sumienia dla studentów
W grupie tej jest specjalny rachunek dla studentów. Znajdziemy go w dedykowanych studentom publikacjach katolickich oraz na stronach duszpasterstw akademickich. Rachunek sumienia dla studentów powstaje w efekcie pracy duszpasterskiej. Tworzą go duchowni, którzy znają specyficzne problemy akademickiej braci.
Propozycje:
- Rachunek sumienia dla studentów – I
- Rachunek sumienia dla studentów – II
- Rachunek sumienia dla studentów – III
- Rachunek sumienia dla studentów – IV
Rachunek sumienia dla małżonków
W modlitewnikach i Internecie można znaleźć również rachunek sumienia dla małżonków, który skupia się jeszcze mocniej na sprawach dotyczących małżeństwa w nawiązaniu m.in. do treści Pisma Świętego. Oczywiście oprócz tych poruszane są też kwestie ogólne dotyczące osób dorosłych w odniesieniu do Dekalogu.
Zaczyna się on modlitwą do Ducha Świętego w podziękowaniu za powołanie do małżeństwa. Znajdują się tu m.in. pytania o modlitwę za małżonka, słabości, brak miłości zarówno wobec Boga, jak i małżonka, o negatywne uczucia, budowanie jedności małżeńskiej, umiejętność słuchania i rozumienia bez oceniania, przebaczenie i umiejętność dzielenia się.
Propozycje:
- Rachunek sumienia dla małżonków – I
- Rachunek sumienia dla małżonków – II
- Rachunek sumienia dla małżonków – III
- Rachunek sumienia dla małżonków – IV